نفس نفیس خاتمیت

مباحثی که در این نوزده جلسه مطرح شده به صورت جداگانه تنظیم و تحقیق شده است. علاوه بر ذکر مستندات و ترجمه آیات قرآن و برخی توضیحات در پانوشت صفحات برخی نکات نیز در پی نوشت مجالس یادآوری شده است.

مجلس اول: معنای آیه «الیوم اکملت لکم دینکم…» است.
در این مجلس با اشاره به نزول آیه اکمال به عظمت این روز اشاره شده است و این که عظمت این روز نیز به جهت فضائل بی‌کران حضرت امیرالمومنین است. به اعتقاد این مرجع بزرگ تقلید، غایت خلقت به کمال رسیدن عقل و اراده انسان و بعثت انبیا مقدمه این اکمال است و بعثت خاتم به تعلیم کتاب‌(برای تکمیل عقل) و حکمت (برای تکمیل اراده) به آخر رسید اما تکمیل این جهت علمی به مفسر نیاز دارد و کتاب بدون معلم اسرار آن ناقص است.

مجلس دوم: اقیانوس معرفت و ثمره خاتمیت
آیت‌ الله  وحید خراسانی با ذکر دو حدیث «انا مدینه العلم و علی بابها» و «انا مدینه الحکمه و علی بابها» یادآور می‌شود علم و حکمت بزرگترین گوهر در خزنیه خداوند است که به پیامبر اکرم اعطا شده و باب آن نیز امیرالمومنین است. ایشان ضمن بیان این نکته که در زیارت مبعث، حدود صدو پنجاه مقام برای امیرالمومنین ذکر شده به یکی از آنها اشاراتی دارند که امیرالمومنین شمشیر نبوت و معجزه رسالت است.
 
مجلس سوم: نفس خاتم و صاحب بطون قرآن
این مجلس با یادآوری عظمت روز ولادت حضرت امیر‌المومنین آغاز گشته، سپس به منزلت حضرت فاطمه بنت اسد اشاره رفته و آن گاه ضمن بیان شرافت پیامبر و شرافت قرآن ، به تشریح نسبت امیر مومنان با قرآن پرداخته شده است. ایشان امیرالمومنین  را همراه بطون قرآن و صاحب عصمت کبری معرفی کرده و گفته است: «تمام علوم نظام تکوین و تمام علوم نظام تشریع، همه در قلب علی بن ابی‌طالب است».
آیت‌ الله وحید همچنین با استناد به حدیث منزلت، آیه مباهله و آیه تطهیرو توضیحات ارزشمند ، صعود بر منبر خاتم را حق امیرالمومنین می داند.
در این مجلس همچنین به صعود امیرالمومنین بر بام کعبه با قدم نهادن بر شانه پیامبر و نزول از آن به وسیله جبرئیل اشاره شده و مطالبی نیز در بیان سرّ حدیث تشبیه آمده است.
 
مجلس چهارم: ولایت امیرالمومنین  خاتمه فرائض الهیه
مجلس چهارم که – به مناسبت عید غدیر بر پاشده – با ذکر آیه شریفه اکمال آغاز می شود. آیت الله وحید در ادامه با استناد به حدیث صحیح اعلائی از حضرت امام باقر ولایت امیر المومنین   را  آخرین فریضه الهی و روز غدیر را که با الف و لام تعریف در قرآن مطرح شده است عید الله اکبر معرفی می‌کند. این روز ظرف اکمال دین، اتمام نعمت و رضایت خداوند از دین اسلام است : یعنی کسی که اکمال و اتمام و رضا از ناحیه اوست ذات خداوند است. آنچه که اکمال و اتمام  و رضا به اوست ، ولایت است و کسی که اکمال و اتمام و رضا به اوست حضرت علی ابن ابی طالب است.
ایشان حکمت سخت گیری خداوند به پیامبر در امر تبلیغ ولایت امیرالمومنین را اهمیت فوق العاده این امر می داند و معتقد است غرض خلقت و نتیجه بعثت – که عبارت بود از اکمال دین و اتمام نعمت و رضایت پروردگار به ولایت – با غصب خلافت عقیم شد.

مجلس پنجم: امیر مومنان  باب مدینه حکمت
در آغاز این مجلس مطالبی درباره مظلومیت امیرالمومنین بیان شده سپس با استناد به احادیث یادآور شده که امیر‌المومنین صاحب علم‌الکتاب است سپس با اشاره به شمه ای از قدرت کسی  که بخشی از علم کتاب نزد او بوده به تشریح منزلت «من عنده علم الکتاب» پرداخته است. در پایان اخلاص وصف ناپذیر امیر‌المومنین را سبب اختصاص نُه جز از ده جز حکمت به ایشان معرفی و بر ناشناخته بودن بزرگی و جلالت امیرالمومنین برای اهل آسمان و زمین تاکید کرده است.
 
مجلس ششم: برتر از اولین و آخرین
این مجلس با بحث پیرامون علم امیرالمومنین آغاز شده است که بر اساس حدیثی از امام حسن بیان داشتند که هیچ کس از پیشینیان به علمی از او سبقت نگرفته و از آخرین به درک علم او نمی‌رسد. آیت‌ الله وحید یادآور می‌شود یکی از مصادیق پیشینیان حضرت آدم است که خداوند کل اسما را به او تعلیم فرموده است. ایشان علم آدم را مندک در علم امیرالمومنین دانسته و آن حضرت را در علم از ابراهیم خلیل و موسی بن عمران و عیسی بن مریم برتر معرفی کرده است.
 
مجلس هفتم: امیرالمومنین  حیات دل‌ها (حکایت لیله المبیت و یوم خندق)
در این مجلس بعد از بیان اوصاف روز غدیر، به عباراتی از زیارت روز غدیر پرداخته شده که در آن عبارات بر کسانی لعنت شده است که امیرالمومنین را با دشمن ایشان مساوی و ایشان را عدیل دیگران قرار داده‌اند که تحت ولایت ایشان است. سپس با ذکر  برخی از فضائل امیرالمومنین   از جمله علم الاهی آن حضرت و عمل ایشان در لیله المبیت و جنگ خندق ، بر مظلومیت امیرالمومنین تاکید کرده و یادآور شدند که جاهلان ایشان را در ردیف معاویه – پسر هند جگر‌خوار و فرزند چهار نفر بدکار – قرار داده‌اند.
 
مجلس هشتم: اسرار حدیث تشبیه
این مجلس به مناسبت روز میلاد حضرت امیرالمومنین برپا شده و آیت‌ا… وحید  گوشه ای از مقامات و فضائل امیرالمومنین را ذکر کرده است. از جمله اینکه امیرالمومنین اسم اعظم و مَثَل اعلای خداوند و عصاره وجود هزار پیامبر است و خصائص انبیاء در امیرالمومنین جمع شده و آن حضرت، شمس و قمر و کوکب درّی منظومه وجود است. امیر‌المومنین شجاع‌ترین و سخی‌ترین مردم و برتر از تشبیهات حدیث تشبیه است و با پیامبر و سلم اتحاد نوری دارد و شاخه‌های درخت طوبی ، واسطه فیض و نفس نفیس خاتم صلی ا… و آله و سلم است.
 
مجلس نهم: عبادتی فراتر از عالم ثواب و عقاب
ایشان در تبیین عظمت روز غدیر ، به فراتر بودن مقامات امیر‌المومنین از حد درک بشر عادی اشاره می‌کند و سپس با طرح عبارتی از دریای معارف زیارت غدیر یادآور می‌شود که امیرالمومنین برتر از مدح و وصف است. آن حضرت برترین خلق در عبادت است و روح او در عبادت از محیط ثواب و از عالم عقاب خارج شده است. امیرالمومنین شخصیتی است که خدا را یافته است. ایشان مثل اعلای خداوند و میوه برترین عبادت است.
 
مجلس دهم: معراج پیامبر  و نزول آیات در آستانه روز غدیر
در این مجلس تضلّع در مبحث امامت برای دفع شبهات واجب عینی معرفی شده است. آیت‌ا… وحید قّلت اوتاد و اثقال زمین در این عصر را یکی از بلاهایی می‌داند که خدا بر امت نازل می‌کند. ایشان ضمن معرفی علمای بزرگ شیعه ، و همچنین ضعف موجود در محافل علمی ، تاثیر قدرت علمی علامه حلی در تشیع ایران و امداد امام عصر به وی را پیش کشیده و بر امداد الهی به آنان که در درک مقام امامت تلاش می‌کنند تاکید کرده است.
ایشان پس از تشریح جایگاه امامت و مقام امام پرداخته است، به معراج پیامبر پیش از غدیر و امر به اعلان ولایت امیرالمومنین در شب غدیر اشاره دارد.
 
مجلس یازدهم: غدیر، عهد ﺃلست سوّم
ایشان در تشریح عظمت روز الست با استناد به حدیثی از منابع اهل سنت به سوال از ولایت امیر‌المومنین در محشر اشاره می‌کند و سپس به شرح حدیثی می‌پردازد که صاحب الصواعق المحرقه از پیامبر اکرم صلی الله و آله و سلم درباره پیمان گرفتن بر ولایت امیرالمومنین نقل کرده است.
 
مجلس دوازدهم: ماه رمضان نزول قرآن صامت و صعود قرآن ناطق
« غرض اقصی از تحصیل علم، وصول به فقه دین یعنی درایت روایت است» آیت‌ الله وحید با بیان این مطلب به شرح کلام پیامبر اکرم درباره ماه رمضان پرداخته است که فرمودند «انفاسکم فیه تسبیح و نومکم فیه عبادﺓ». ایشان سپس با اشاره به شهادت حضرت امیرالمومنین در این ماه به ذکر گوشه‌ای از فضائل و مناقب آن حضرت پرداخته و در پایان به بر پایی مجالس با شکوه در روز شهادت امیرالمومنین تاکید کرده است.
 
مجلس سیزدهم: امی مومنان  (قل هو ا… احد)
آیت‌ا… وحید سوره توحید را اکسیر احمر معرفی و بر قرائت آن تاکید کرده است. ایشان یادآور می‌شود که امیر‌المومنین در همه نمازها این سوره مبارکه را قرائت می‌فرمودند و آن حضرت را مَثَل «قل هو الله احد» معرفی می‌کند و به بیان سرّ محبت امیرالمومنین به این سوره می‌پردازد.
 
مجلس چهاردهم: شمشیر نبوت و معجزه رسالت
در این مجلس به روز حسرت بودنِ قیامت، سکره موت و حسرت فوت اشاره و با استناد به احادیث تاکید نموده است که حسرت در مورد ادا نکردن حق امیرالمومنین است. ایشان با بهره‌گیری از زیارت مبعث، امیرالمومنین را شمشیر نبوت خاتم ، معجزه رسالت ‌هادی امّت، سپر خون خاتم و تاج سر پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله وسلم معرفی کرده است.
 
مجلس پانزدهم: علم امیر المومنین  و جهل دوّمی
این مجلس با توصیه به دعوت به سوی خداوند با حکمت و موعظه نیکو آغاز ، و قدرت استدلال تشیع را یادآور شده است و با اشاره به اعتراف برخی اندیشمندان سنی به جهل غاصبان خلافت نمونه‌ای از رفتارها و احکام جاهلانه خلیفه دوم را مطرح ساخته و به تبیین آن پرداخته است.
 
مجلس شانزدهم: گریه خاتم الانبیاء در عزای خاتم الاوصیاء
این مجلس درباره عظمت ماه رمضان و عظمت شب قدر و عظمت قرآن و لزوم قرائت حداقل پنجاه آیه در هر روز آغاز شده سپس با یادآوری گریه خاتم الانبیاء بر فرق شکافته امیرالمومنین ، اقامه عزا در روز شهادت امیرالمومنین را وظیفه شیعه معرفی کرده است.
 
مجلس هفدهم: امیرالمومنین  مفسّر وحی و ماجرای مباهله
ایشان امام را مفسر وحی و طبیب انسانیت معرفی کرده و ولایت را شرط رضایت خدا به اسلام دانسته است. ایشان از خطبه غدیر با عنوان اقیانوس علم و حکمت و معرفت یاد می‌کند و نزول سوره دهر و احیای رسالت و امامت در دهه غدیریه  را یادآور می‌شود. در ادامه با اشاره به آیه مباهله تاکید می‌کند و دلالت آیه مباهله بر امامت امیرالمومنین تشریح می نماید.
 
مجلس هجدهم: دهه غدیریه (نزول آیات غدیر و ولایت و تطهیر و مباهله و سوره انسان)
ایشان غایت خلقت را استغراق عقل در معرفت خدا و فنای اراده در محبت خدا می‌داند و با شرح حکایت سوره هل اتی بر اساس احادیث شیعه و سنی روشن می‌سازد که امیرالمومنین به این مقام رسیده است.
 
مجلس نوزدهم: پیامبر و امیرالمومنین  حقیقتی واحد
در این مجلس درک واقعه غدیر متوقف بر چهار امر دانسته شده است: شناخت شخصیت منصوب در غدیر، شناخت حقیقت منصب امامت، چیستی نصب، شناخت ناصب. ایشان پس از ذکر این مطلب با شرح حدیث « یا علی انت منی و انا منک » به تبیین مقام حضرت خاتم الانبیاء و سیر تکامل انیّت انسانی، رسیدن به مرحله نبوت و رسالت و تحویل کتاب و نیل به مقام اولو العزمی و خاتمیت آن حضرت پرداخته است.